Sklep "Bata" w Lublińcu
Autor: Piotr Serafin
Pierwszy na świecie sklep Bata powstał w 1894 roku w miejscowości Zlin w dzisiejszych Czechach. Założycielami była trójka rodzeństwa Tomáš, Anna i Antonín Bat’a, którzy byli 8 pokoleniem kontynuującym szewską tradycję w rodzinie.
Tomáš, Anna and Antonín Bat’a
Już po około roku jeden z braci Tomáš Baťa przejmuje zarządzanie firmą. Dzięki innowacyjnemu podejściu do biznesu firma coraz mniej przypomina tradycyjny zakład szewski. W 1897 roku Tomáš prezentuje swój przełomowy produkt: „Batovkę” – pierwszy mechanicznie wykonany but z tkaniny na skórzanej podeszwie.
"Batowka" - projekt buta, który przyczynił się do dynamicznego rozwoju firmy "Bata"
W 1905 roku produkcja wynosi już 2200 par butów na dobę, a firma zatrudnia 250 pracowników. Tomáš Baťa, którego motto brzmi „Klient nasz Pan”, nieprzerwanie pracuje nad udoskonalaniem obuwia oraz wprowadza swoje pomysły przyspieszające proces produkcji i co za tym idzie wzrost efektywności zakładów. Wkrótce firma otwiera sklepy w Niemczech, na Bałkanach i na Bliskim Wschodzie. Jest ceniona za wysoką jakość produktów, a także za niespotykane do tej pory bogactwo wzorów. Marka staje się coraz bardziej popularna, przy czym nie zapominano o nakładach na reklamę co było nie bez znaczenia, w kontekście wyprawy naszych pieszych podróżników z Koszęcina. Przypomnę tylko, że istotną pomoc w realizacji wyprawy w zamian za reklamę "Baty" załatwił im kierownik sklepu w Lublińcu J. Ćwielong.
Każdy pracownik Bat’a jest traktowany jak indywidualny przedsiębiorca. Powstaje też „The Bata School of Work”, której zadaniem jest teoretyczne i praktyczne przygotowanie przyszłych managerów do pracy w Bata. Czy pierwszy kierownik sklepu Bata w naszym mieście jakim był prawdopodobnie J. Ćwielong wziął udział w takim kursie? Być może, tego jednak nie wiem podobnie jak nie znam daty uruchomienia pierwszego sklepu tej firmy w Lublińcu. W 1936 roku sklep w naszym mieście znajdował się w lokalu przy Rynku, o ówczesnej numeracji 8 (dzisiaj to nr 10). Dowodem na to jest zdjęcie udostępnione przez Bartek Zbączyniak, za co mu bardzo dziękuję.
Lubliniecki Rynek. Po lewej widoczny szyld sklepu "Bata" w kamienicy pod numerem 8.
W Archiwum w Katowicach znajdują się również dwa zdjęcia prezentujące witrynę naszego sklepu (tutaj również dzięki Bartek Zbączyniak)
Jeszcze przed wybuchem wojny, prawdopodobnie w 1937 roku sklep Baty przeniósł się do nowego lokalu, mieszczącego się również na Rynku ale pod numerem 11 (dzisiaj?).
Informacje pochodzące z różnych źródeł o adresie sklepu "Bata" w Lublińcu + reklama firmy
Poprzednie miejsce zajęła wtedy „Księgarnia Polska” Stanisława Liberskiego.
"Księgarnia Polska" Stanisława Liberskiego. Lubliniec, Rynek 8
Lubliniec, Rynek 8
W 1938 roku w lublinieckim oddziale Baty zatrudnieni byli Włodzimierz Tarnawczyk, Maria Moroniówna zaś kierownikiem była Róża Kopacz (Poniewiera). Tak, żeby sprawę jeszcze trochę zagmatwać w Spisie Telefonów woj. Śląskiego z roku 1949 sklep Bata w Lublińcu (zapewne upaństwowiony) znajduje się na Rynku 14.
Spis abonentów telefonicznych z 1949 roku. Sklep "Bata" znajduje się na Rynku pod numerem 14
Czy jest to trzecia zmiana adresu? Niekoniecznie, być może jest to ta sama lokalizacja co wcześniej, czyli Rynek 11 ale po zmianie numeracji budynków. Przypuszczam, że na zdjęciu z początku września 1939 roku w szybie witryny Domu Handlowego Benedykta Urbańczyka widać odbicie tej właśnie wystawy sklepu Bata.
Dom Handlowy Benedykta Urbańczyka w pierwszych dniach września 1939. Po prawej widoczne odbicie szyldu sklepu "Bata"
Powiększenie
Jeśli do dnia dzisiejszego numeracja budynków na Rynku nie zmieniła się od tego czasu to sklep Baty znajdował się w tym budynku, w lokalu po prawej.
Lubliniec. Rynek 14
Postanowiłem też sprawdzić, czy i mi się uda powtórzyć takie zdjęcie. Oto efekty:
Na zdjęciu zaznaczyłem odbity szyld lokalu znajdującego się przy Rynku 14
Tego sklepu. Rynek 14.
Na podstawie:
https://www.bata.pl/historia.html
http://www.historia.lubliniec.zhp.pl/index.php/8-biografie/272-roza-kopacz-poniewiera
http://www.historialubliniec.slask.pl/index.php/ksiegarnia-liberskiego
https://fotopolska.eu/
Archiwum Państwowe w Katowicach