Lubliniec - Ocalić od zapomnienia

Odpowiedź na pytanie kiedy został założony Lubliniec nie jest prosta. Data, którą od wielu lat posługujemy się by określić wiek naszego miasta - 1272 rok, pojawiła się pod koniec XVIII wieku za sprawą pochodzącego z Lubina, śląskiego urzędnika i geografa Friedricha Alberta Zimmermanna. To on stworzył trzynastotomową książkę o dziejach Śląska - "Beiträge zur Beschreibung Schlesiens" (Przyczynki do opisu Śląska), którą wydano w latach 1783-1785. Publikacja Zimmermanna, prawdopodobnie zlecona mu przez  ministra d.s Śląska - Karla Georga von Hoyma w dużej mierze bazowała na archiwalnych i urzędowych dokumentach, do których autor miał dostęp, gdy pracował na Śląsku. W drugim jej tomie, wydanym w 1783r. w Brzegu pojawia się informacja o Lublińcu.

 

Co napisał Zimmermman o powstaniu naszego miasta? Sebastian Ziółek, lubliniecki historyk, tak przetłumaczył zapis autora: "Książę Władysław, jak wynika z zapisków w księgach kościelnych, miał w 1272 roku wybudować w lesie małą kaplicę, aby odprawiać tam nabożeństwa po zakończonych polowaniach oraz przekazał środki na utrzymanie w niej jednego prepozyta i czterech wikariuszy." I tyle. Jak można wywnioskować z tekstu - w 1272r. Władysław I Opolski, nie założył miasta. W miejscu gdzie dzisiaj znajduje się Lubliniec powstać miała, za jego sprawą tylko kaplica, chociaż nie mogła być bardzo mała, skoro miało przy niej funkcjonować aż 5 księży/zakonników. Zapewne więc obok samej kaplicy zbudowano jeszcze jakiś budynek mieszkalny, lub klasztor pustelniczy. O nim wspomina późniejszy historyk niemiecki Gustav Adolf Stenzel w swojej pracy z 1839r. "Scriptores rerum silesiacarum oder Sammlung schlesischer Geschichtschreiber". Znów posłużę się tłumaczeniem pana Ziółka: „Wydaje się, że w tym czasie nie było na Śląsku klasztorów pustelniczych, ale byli pojedynczy pustelnicy. Klasztor pustelników w Lublińcu został założony w 1272r., a klasztor w Wiese w 1388r".

 

 

 

 

 

Z kolei jeden z pierwszych lokalnych badaczy historii miasta - Bruno Gogolin zapisał, że miasto miał założyć w 1248r. biskup wrocławski Tomasz I, (po śmierci Henryka Pobożnego w 1241r. biskup Tomasz, był  jedną z najważniejszych osób na Śląsku i najprawdopodobniej współrządził z wdową księżną Anną Przemyślidką)

 

Podawana jest też ostatnio w wielu opracowaniach informacja, że Lubliniec to osada Lubnic, którą już w 1238r. lokowała księżna Wiola - wdowa po Kazimierzu, księciu Opolskim (a matka Władysława Opolskiego). O tej osadzie jest  jeszcze wcześniejsza wzmianka w dokumencie z 1234r. w którym Henryk I Brodaty książę Dolnego Śląska i Krakowa potwierdza zamianę dominium Mirawa (właścicielem jego był kasztelan Klemens) na dominium Lubnic (które wówczas należeć miało do rycerza Iwona). Jednak prawie ze 100% pewnością można tą teorię odrzucić, gdyż osada Lubnic - to nie dawny Lubliniec, tylko miasto, a dzisiaj wieś Łubnice nad Prosną (która wcześniej nosiła nazwę:  Lubnica, Lubnic, Lubnitz, Lubnicz) i to jej dotyczą powyższe wzmianki. Więcej o historii Łubnic - znajduje się na stronie poświęconej Wójcinowi w artykule "Łubnice kasztelana Klemensa -780 lat temu" autorstwa pana Jana Maślanki.

Być może jeszcze kiedyś odnajdą się jakieś źródła mówiące o początku naszego miasta. Tymczasem pozostaje nam - data 1272r. jako rok w którym o Lublińcu świat usłyszał. Na poły legendarna, na poły historyczna. Na pewno jednak nie była to data założenia samego miasta, tylko jak piszą historycy - budowy w miejscu dzisiejszego Lublińca, kaplicy leśnej, może eremu/czy klasztoru, a może i nawet domku myśliwskiego.

 

Kiedy zatem lokowano nasze miasto? Niestety tu także nie ma zgodności. Wiele wskazuje na to, że w czasie panowania syna Władysława I Opolskiego, księcia Boleslawa I, który tą ziemią władał w latach 1281-1311 (za monografią Lublińca z 2022r.). Jak pisze pan Olgierd Kniejski z dużą dozą prawdopodobieństwa możemy stwierdzić, że lokacji miasta dokonano na prawie flamandzkim (jednak dokument, który potwierdza istnienie wójta dziedzicznego pochodzi dopiero z 1361r.). Także Zimmerman skłania się do tego, że miasto lokował książę Bolesław, pisząc: "Jego syn Bolko I opolski (1288–1313) zbudował miasto i nadał mu przywilej, według którego miasto miało prawo warzenia piwa w promieniu mili”. Podobnego zdania jest autor wydanej w 1864r. książki "Topographisches Handbuch von Oberschlesien. Erste Hälfte" urzędnik wrocławski - Felix Triest, który zamieścił taki wpis: "(...)Syn Bolko wkrótce założył miasto i nadał mu przywilej prawa do warzenia piwa w obrębie mili". Za Knie i Triestem - w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego i innych Krajów Słowiańskich (tom V z 1884r) - pojawił się następujący wpis: "Około r. 1272 książę Władysław Opolski kazał podobno, po odbytem polowaniu, wznieść kaplicę na miejscu gdzie dziś miasto Lubliniec leży, wówczas śród borów i lasów położonem. Syn jego Bolesław założył tu miasto."