Lubliniec - Ocalić od zapomnienia

W 1967r. miała miejsce 100 rocznica urodzin wybitnej uczonej Marii Curie Skłodowskiej. Z tej okazji wydano okolicznościowe znaczki, wprowadzono monetę 10 zł z wizerunkiem noblistki, czy organizowano różne uroczystości, odczyty czy wystawy.

Także w Lublińcu (w październiku 1967r.) z tej okazji zorganizowano wystawę w bibliotece szkolnej Szkoły Podstawowej nr 3. Jej autorką i pomysłodawczynią była ówczesna bibliotekarka szkolna - pani Stefania Klemke. Do wystawy pani Stefania przygotowywała się bardzo dokładnie, bowiem zbieranie materiałów do niej zajęło prawie 2 lata. By zdobyć fotografie i kserokopie dokumentów lubliniecka bibliotekarka nawiązała współpracę między innymi z: Uniwersytetem Lubelskim, Urzędem Stanu Cywilnego Marie de Sceaux w Paryżu, Instytutem Radium w Paryżu, czy Muzeum w Jachymowie. W sumie udało się na wystawie zgromadzić 87 zdjęć (wśród nich wiele wcześniej rzadko udostępnianych), a także kopię świadectwa maturalnego Marii, aktu jej zgonu a nawet kopię kontraktu ślubnego państwa Curie.

 
Zdjęcie lublinieckiej wystawy z 1967r poświęconej Marii Curie Skłodowskiej

Osobne stoisku na wystawie poświęcone było korespondencji jaką przez 2 lata prowadziła pani Stefania Klemke z różnymi instytucjami w języku polskim, czeskim i francuskim (w sumie około 30 listów). Na wystawie znalazło się też kilka książek i czasopism o słynnej uczonej, a także książka napisana przez samą Skłodowską (uważana za biały kruk) - "O nowych ciałach promieniotwórczych".

Pierwsza strona książki napisanej przez Skłodowską,
a prezentowana na wystawie w Lublińcu

Wystawę zwiedzili nie tylko uczniowie szkół lublinieckich, ale także wycieczki bibliotekarzy z Częstochowy, czy Będzina.

Zdjęcie lublinieckiej wystawy z 1967r poświęconej Marii Curie Skłodowskiej

Rewanżując się za materiały przesłane przez Muzeum Miejskie w Jachimowie - Stefania Klemke wysłała do muzeum monetę 10 złotową (jubileuszową) z podobizną Marii Curie Skłodowskiej, oraz Poradnik Bibliotekarza, w którym wystawa została opisana. W odpowiedzi kustosz Muzeum przesłał podziękowanie.

Warto wspomnieć jeszcze kilka zdań o samej bibliotekarce - Stefani Klemke (z domu Schulz). Urodziła się 13 sierpnia 1894r. w Szubinie. Jej rodzicami byli: Maksymilian Schulz i Klara z domu Kolano (córka Constantina Kolano - lublinieckiego drukarza).

Konstantin Kolano wraz z rodziną
- jedna z dziewczynek to Klara - mama Stefani Klemke

Swoją edukację rozpoczęła w Szubinie gdzie uczęszczała do tamtejszej szkoły dla dziewcząt. Następnie przeprowadziła się wraz z matką do Nysy - gdzie kontynuowała naukę do 1911r. W latach 1911-1913 uczyła się w gimnazjum prowadzonego przez siostry Urszulanki we Wrocławiu. Kolejnym przystankiem była Bydgoszcz - gdzie mieszkała wraz z mamą i gdzie ukończyła liceum i zdała w 1916r. egzamin na nauczyciela. Od 1916 do 1920 - pracowała w różnych szkołach i udzielała korepetycji. Od 1920 do 1936r nauczycielką Miejskiego Katolickiego Gimnazjum Żeńskiego w Bydgoszczy. W 1936r. w Bydgoszczy wyszła za mąż za Aleksandra Klemke - starszy posterunkowy (uczestnik Powstania Wielkopolskiego). Państwo Klemke nie doczekali się potomstwa. Po wybuchu wojny Stefania Klemke została zwolniona z pracy, zaś w kwietniu 1940r. jej mąż Aleksander Klemke został aresztowany i wywieziony do KL Dachau(nr 21591) i gdzie zginął 13 września 1940r. Stefania do 1942r. pracowała w DAG Fabrik w Bydgoszczy (fabryka zbrojeniowa). Aresztowana w 1942r. i wywieziona do KL Stutthof.

Po wojnie zamieszkała najpierw w Katowicach, potem w Lublińcu, skąd pochodziła jej mama - Klara. Prowadziła Lublinieckie Archiwum Miejskie (którego zbiory niestety włodarze miasta rozdali innym miastom Śląskim), zajmowała się gromadzeniem pamiątek po Józefie Lompie, była autorką szkicu "Historia Biblioteki Miejskiej".

Pracowała jako bibliotekarka w Szkole Podstawowej nr 2 w Lublińcu (czerwonej), a następnie została pierwszą bibliotekarką Szkoły Podstawowej nr 3 w Lublińcu. Stefania Klemke zmarła 31 stycznia 1973r. i została pochowana na cmentarzu parafialnym w Lublińcu.

Grób pani Klemke na lublinieckim cmentarzu - 2022r.

Tak o pani Klemke wspomina jedna z nauczycielek szkoły: "Ciekawą osobowością była też pierwsza bibliotekarka szkolna, pani Stefania Klemke. Nie przeszła obojętnie obok zgubionej przez roztargnionego malucha kanapki - podnosiła ją, całowała i opowiadała o tym, jaką wartość posiadał chleb w obozie koncentracyjnym dla ludzi umierających z głodu. Sama przeżyła piekło okupacyjnej zagłady w Stutthof, była więc świadkiem tego, co działo się w obozach śmierci. Jej opowieści na spotkaniach z uczniami przestrzegały przed okrucieństwami wojny. Często organizowała lekcje biblioteczne połączone z konkursami literackimi, recytatorskimi, przybliżając uczniom sylwetki pisarzy. Do pracy w bibliotece potrafiła zachęcić wielu wychowanków", zaś pani Teresa Szczesna-Stochel dodaje: "Nad naszym czytelnictwem i biblioteką czuwała pani Stefania Klemke, która uczyła nas szacunku dla książek i właściwego z nimi postępowania. Ciekawostką jest to, że wypożyczała książki wtedy, gdy miało się ze sobą okładkę uszytą z tkaniny."

Autorka i pomysłodawczyni wystawy - bibliotekarka Stefania Klemke

Tak o pani Klemke wspomina  - jej była uczennica pani Ewa Maj: "Dobrze pamiętam Panią Klemke a jej lekcje "biblioteki" to była moim zdaniem "uczta" dla ucha, ponieważ pani Stefania bardzo ciekawie opowiadała nam uczniom o różnych sprawach. Tak powoli siała ziarna miłości do czytania książek i poznawania świata i przygód. W moim przypadku jej ziarno padło na podatny grunt, dlatego że od najmłodszych lat do teraz - ciągle je czytam. W podzięce za to gdy jestem na cmentarzu to zapalam znicz na grobie "naszej bibliotekarki", a w Dzień Wszystkich Świętych, to obowiązkowo. Przypominam sobie też - że wiele razy zdarzało mi się nosić do szkoły torbę pani Klemke:).

Na podstawie:
Poradnik Bibliotekarza nr 2 z 1969r.
Trybuna Robotnicza, 1958, nr 103
Wspomnienia i zdjęcia - pani Ewa Maj
https://collections.arolsen-archives.org
Gazeta Lubliniecka nr 43 z 1967r.
https://041940.pl/gehenna-obozowa/dachau-zur-erholung/dachau-zur-erholung/2/
https://www.sp3.lubliniec.pl/wspomnienia-50-lecia-r138.html