Most, staw i młyn
Jeszcze na początku XIX wieku Lubliniec otoczony był wałami ziemnymi. Do miasta prowadziły trzy bramy - od zachodu dobrodzieńska, od północy Oleska - zaś od wschodu - gdzie w okolicach dzisiejszego Placu Kościuszki - brama tarnogórska (zwana też krakowską). Za wałami znajdowały się rozlewiska i podmokłe łąki. Tuż za miastem w kierunku zachodnim, po prawej i lewej stronie ulicy Zamkowej znajdował się staw,
Mapa Lublińca z 1852/53, widać na niej staw zamkowy po obu stronach ulicy Zamkowej
oraz znajdujący się na ulicy most,
a także groblę, a na niej kanał młynówki i most ze śluzą)
a jego wody łączyły się pod znajdującym się na drodze mostem(początkowo drewnianym, później murowanym).
Ulica Zamkowa, zdjęcie wykonana tuż przed mostem znajdującym się na niej,
na wprost po lewej stronie zabudowania młynu i grobla prowadząca do zamku
Staw ten nazywany był zamkowym.
Staw zamkowy - po lewej stronie most na ulicy Zamkowej (dzisiaj Piłsudskiego)
Staw zamknięty był w trójkącie dzisiejszych ulic: Grunwaldzkiej, Piłsudskiego i Sobieskiego.
Staw zamkowy, jego część południowa - na wprost gmach Sądu
Most na grobli od strony wschodniej stawu zamkowego - dzisiaj na ulicy Sobieskiego
Staw zamkowy, jego część północno wschodnia,
tuż za stawem widać budynki kościoła pw. św Mikołaja i remizy strażackiej
Od drogi zamkowej, w kierunku zamku biegła grobla. Groblę tę przecinał najpierw kanał (młynówka), doprowadzający wodę ze stawu do młyna (od 1758r. staw należał do właściciela młyna), a następnie drewniany most, ze śluzą, która zapewniała odpowiednią wysokość lustra wody stawu.
Grobla i droga prowadząca z zamku do miasta - dzisiaj ulica Grunwaldzka
na wprost drewniany most i śluza,
zaś po prawej staw i widoczny most na ulicy Zamkowej (dzisiaj Piłsudskiego)
Pod koniec XIX wieku przy młynie zaczęła funkcjonować także karczma.
Po lewej budynek karczmy/restauracji przy młynie zamkowym
Na początku XX wieku karczmę z młynem nabyło miasto i oddało je w dzierżawę Antoniemu Kusch.
Ten zamknął młyn, za to w jego budynku otworzył "Restaurację Młyn Zamkowy". W tym czasie na stawie zamkowym pojawiły się łódeczki, a zimą można było na jego zamarzniętej tafli poślizgać się na łyżwach.
Staw zamkowy
Niestety interes prawdopodobnie nie przynosił spodziewanych zysków, toteż posesja często zmieniała właściciela. W 1913r. przebudowano budynek na wojskowe kasyno, zaś w 1920r. dawny młyn nabył restaurator Karol Macieowitz.
Po lewej - przebudowany budynek karczmy i młyna na potrzeby kasyna wojskowego
W czerwcu 1924r. przez cały powiat lubliniecki przeszła nawałnica. W jej efekcie zerwał się wał stawu fabrycznego na długości 15-20 metrów. Woda ze stawu zasiliła Lublinicę, a ta rozlała się zalewając ogrody, podwórza, piwnice a nawet mieszkania. Tak duża ilość wody w stawie zamkowym spowodowała zerwanie się starego mostu na ulicy Grunwaldzkiej, zniszczeniu uległa też śluza.
Nie obyło się bez ofiar. Zginęło 1,5 roczne dziecko.
Postanowiono wtedy o gruntownej regulacji rzeki Lublinicy i podjęto decyzję o zasypaniu stawu. W 1926r. przystąpiono do odbudowy mostu, który z środków własnych sfinansował wydział powiatowy, za kwotę 15 tyś złotych.
Prace przy moście we wrześniu 1927r.,
którymi kierował budowniczy powiatowy Karol Kozłowski
Most otwarto w 1927r. Balustradę wraz ze zdobieniami i herbem Lublińca wykonał warsztat ślusarsko-kowalski szpitala dla Psychicznie i Nerwowo Chorych.
Zaś podczas regulacji rzeki - wykonano jej nowe koryto, które zostało przesunięte w kierunku południowy. Stare koryto zasypano, a uzyskany teren dokupili właściciele parcel do swoich posiadłości.
Na widokówce z lat 30-widać już nowy most i zasypany staw,
trwają pracę przy nawierzchni ulicy Grunwaldzkiej
A jak wyglądają dzisiaj te miejsca?
Most na ulicy Piłsudskiego - dawnej Zamkowej
Most na ulicy Grunwaldzkiej,
dawniej miejsce, gdzie znajdowała się śluza stawu zamkowego
Herb Lublińca - na balustradzie mostu na ulicy Grunwaldzkiej
W maju 2022r. balustrada wraz z herbem została odmalowana
Fragment Bulwaru Grotowskiego - tutaj znajdował się staw zamkowy
Budynek w którym mieścił się dawniej młyn zamkowy
Na podstawie:
Jan Fikus senior - Lubliniec z dziejów miasta na Górnym Śląsku
FotoPolska
Tygodnik Powiatowy na Powiat Lubliniecki, 1928, nr 33
Katolik Codzienny nr 126, 1924r.
Katolik nr 69, 1924r.
Łukasz Karnatowski
Maria Prauzner - Bechcicka